Przewodnik - Ameryka Północna

Amerykańskie rekordy:

• największe powierzchniowo państwo: Kanada;
• najludniejsze państwo: USA;
• najdłuższa rzeka: Missisipi;
• największe jezioro: Jezioro Górne;
• najwyższy szczyt: Mc Kinley - 6194 m n.p.m.;
• najgłębsza depresja: Dolina Śmierci - 86 m p.p.m.;
• największa pustynia: Wielka Pustynia Słona;
• najdłuższe pasmo górskie: Kordyliery;
• największe jezioro zaporowe: Daniel Johnson w Kanadzie;
• największe dorzecze rzeczne: rzeka Missisipi;
• największa wyspa: Grenlandia - 2175,6 tys. km²;
• największy półwysep: Półwysep Labrador.

Opis kontynentu

Ameryka Północna - kontynent położony na półkulach: północnej i zachodniej. Do Ameryki Północnej należy Ameryka Środkowa. Od zachodu Amerykę Północną otacza Ocean Spokojny, od północy Ocean Arktyczny, a od wschodu Ocean Atlantycki. Ameryka Północna od Azji oddzielona jest Cieśniną Beringa. Na południu łączy się z Ameryką Południową. Południowa część nazywana jest Ameryką Łacińską.

Ukształtowanie powierzchni - zarówno poziome, jak i pionowe - wykazuje w Ameryce Północnej znaczne urozmaicenie. Wiele jest wysp i wysepek grupujących się w archipelagi. Razem z licznymi półwyspami odcinają one morza i zatoki od otwartego oceanu. Spotkać tu można też niemal wszystkie formy rzeźby terenu - góry wysokie, średnie i niskie, wyżyny, niziny, płaskowyże, równiny, kotliny. Zaznacza się przewaga gór i wyżyn nad nizinami - średnia wysokość 781 m. Ponad 64% powierzchni leży powyżej 300 m. Wzdłuż zachodnich brzegów Kordyliery (aktywne sejsmicznie) z wewnętrznymi wyżynami (Kolorado, Meksykańska), wewnątrz Wielkie Równiny i Niziny Wewnętrzne, na wschodzie Appalachy.

Klimat Ameryki Północnej jest bardzo zróżnicowany. Występują tu wszystkie jego typy. Południowa część kontynentu znajduje się pod wpływem klimatu równikowego i podrównikowego, który przechodzi następnie w klimat zwrotnikowy i podzwrotnikowy. Następnie, w centralnej części Ameryki, rozciąga się strefa klimatów umiarkowanych - ciepłego i chodnego. Obszary północne obejmują masy powietrza subpolarnego i polarnego. Strefowy układ klimatu jest jednak zaburzany przez południkowy układ krain geograficznych, dużą rozciągłość kontynentu oraz prądy morskie opływające jego wybrzeża.

Pierwotną ludność Ameryki Północnej stanowili Indianie i Eskimosi, zaliczani do rasy żółtej. Ich przodkowie przybyli tu z Azji Wschodniej około 20-50 tys. lat temu. Pierwsi Europejczycy dotarli tutaj dopiero w XVI wieku. "Odkrycie" w 1492 przez K. Kolumba Ameryki zapoczątkowało nowy etap w rozwoju tej części świata. Wyprawy Kolumba rozpoczęły dalsze poznawanie obszarów Ameryki. Obszar północnoamerykański kolonizowali pierwotnie Hiszpanie, Francuzi, Holendrzy i Anglicy, których wpływy w Ameryce Północnej są najbardziej zauważalne.

Przed przybyciem Krzysztofa Kolumba, Amerykę zamieszkiwało ok. 30 milionów ludzi. Liczba ta nie ulegała znaczącym zmianom aż do początku XIX wieku, kiedy to zaczęła gwałtownie wzrastać. Główną przyczyną wzrostu liczby mieszkańców był napływ imigrantów, głównie z Europy i Azji. Do wzrostu liczby ludności przyczynił się także wysoki przyrost naturalny, zwłaszcza w krajach Ameryki Środkowej i Łacińskiej. Współcześnie populację Ameryki Północnej szacuje się na prawie 530 milionów ludzi. Jest to trzeci co do wielkości kontynent pod względem obszaru, po Azji i Afryce, a czwarty pod względem populacji, po Azji, Afryce i Europie. Ameryka Północna charakteryzuje się nierównomiernym rozmieszczeniem ludności. Jest to głównie związane z warunkami klimatycznymi, rzeźbą terenu, poziomem rozwoju gospodarczego oraz historia zasiedlania tej części świata. Kontynent Amerykański jest silnie zurbanizowany. W miastach mieszka ok. 80% ludności. Szybki napływ ludności do miast doprowadził do powstania miast-gigantów. Największe zespoły miejskie tworzą: Meksyk, Nowy Jork, Los Angeles i Chicago.

NAJWAŻNIEJSZE ATRACJE

• Chimney Rock (USA) - pośrodku łagodnie pofalowanej prerii wyrasta piramida, a z niej skalna iglica. "Skalny Komin" to jedno z najbardziej charakterystycznych miejsc na Dzikim Zachodzie.
• Jaskinie Mammoth (USA) - największy na świecie system jaskiń znajduje się na terenie Parku Narodowego Mammoth Cave. Europejczycy dotarli do tych jaskiń po raz pierwszy w 1799 roku.
• Pustynia Pstra (USA) - około 200 mln lat temu Pustynia Pstra w Arizonia była szeroką, bagnistą równiną zalewową, ze wzgórzami i górami wulkanicznymi na obrzeżach, na której rosły gigantyczne drzewa iglaste.
• Meteorytowy Krater Barringera (USA) - o średnicy 1264 m i głębokości 174 m jest największym na Ziemi kraterem powstałym na skutek uderzenia o jej powierzchnię meteorytu.
• Andros (Bahamy) - u wschodnich wybrzeży wyspy znajduje się pas głębokiej wody, zwany Jęzorem Oceanu. Wzdłuż tego pasa ciągną się mielizny i rafy koralowe, a za nimi rozpościerają się ciemne głębiny. Są to wejścia do jednych z najbardziej zadziwiających podwodnych jaskiń i korytarzy na świecie.
• Yellowstone (USA) - to pierwszy park narodowy na świecie (ustanowiony w 1872 roku), a zarazem największy park narodowy USA. Jest to wulkaniczny płaskowyż w Górach Skalistych, pełen gór, jezior i lasów. Innymi atrakcjami tego rejonu są klify zbudowane z czarnego obsydianu oraz tysiące gejzerów i gorących źródeł.
• Chichen Itza (Meksyk) - Chichén Itzá znajduje się w na półwyspie Jukatan. Jest to zrujnowane, porośnięte roślinnością miasto, które pod koniec XIX wieku odkrył archeolog amator, Amerikanin Edward Herbert Thompson.
• Wodospad Niagara (USA) - liczy 10 tys. lat i powstał u schyłku ostatniej epoki lodowcowej. Umożliwia on przepływ wody z jeziora Erie do położonego 100 m niżej jeziora Ontario.
• Wielki Kanion Kolorado (USA) - jest jednym z najwspanialszych cudów natury na ziemi. Długość kanionu wynosi 443 km, a jego szerokość waha się od 200 m do 29 km. Maksymalna głębokość kanionu wynosi 1,6 km.